Oszustwa naukowe

"UCHWALA Nr 2/2020 ZGROMADZENIA OGÓLNEGO POLSKIEJ AKADEMII NAUK z dnia 25 czerwca 2020 r. w sprawie Kodeksu etyki pracownika naukowego" – wyciąg

https://ikifp.edu.pl/wp-content/uploads/2023/12/Uchwala-nr-2-ZO-PAN-2020.pdf [dostęp: 21/09/2024]

4. NIERZETELNOŚĆ W BADANIACH NAUKOWYCH

4.1. RAŻĄCE PRZEWINIENIA

Do najpoważniejszych przewinień, szczególnie godzących w etos badań naukowych, należą fabrykowanie i fałszowanie wyników badań, które stanowią rażące naruszenie podstawowych zasad uprawiania nauki, a także popełnianie plagiatów.
1. Fabrykowanie wyników polega na zmyślaniu wyników badań i przedstawianiu ich jako prawdziwych.
2. Fałszowanie polega na zmienianiu lub pomijaniu niewygodnych danych, przez co wyniki badań nie oddają prawdy.
3. Popełnianie plagiatów polega na przywłaszczeniu cudzych idei, wyników badań lub treści bez podania źródła, co stanowi naruszenie praw własności intelektualnej.

Przewinienia te mogą pojawić się zarówno na etapie składania propozycji projektu badawczego i ubiegania się o fundusze, podczas prowadzenia i recenzowania badań naukowych, jak i podczas prezentowania ich wyników na konferencjach naukowych lub w publikacjach, przytaczania wyników badań innych badaczy, w przygotowywaniu ekspertyz oraz w popularyzowaniu nauki. Popełnienie tych przewinień może przyczynić się do dyskwalifikacji ich sprawcy jako naukowca. Ich ujawnienie musi więc bezwzględnie prowadzić do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego.

4.2. NIERZETELNE RECENZOWANIE I CYTOWANIE

Do wysoce nagannych przewinień należy także sporządzenie nierzetelnych recenzji rozpraw doktorskich, habilitacyjnych, wniosków o tytuły profesorskie i wszelkich wniosków o zatrudnienie w instytucjach naukowych, a także recenzji projektów badawczych. Również naganne jest uchylanie się od wyrażenia opinii lub jej odmowa bez podania obiektywnych przyczyn, w przypadku gdy ocena, zdaniem opiniującego, powinna być negatywna.

Naganne i niegodne pracownika naukowego jest nieuzasadnione cytowanie cudzych lub własnych prac albo świadome pomijanie cytowania.

4.3. INNE NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIA

Oprócz rażących naruszeń rzetelności w nauce występuje wiele innych niewłaściwych zachowań pojawiających się w prowadzeniu badań naukowych. Ich katalog nie może być zamknięty. Należy jednak wymienić:
- wykorzystywanie przy prowadzeniu badań naukowych wkładu innych osób, studentów, doktorantów i współpracowników bez ich zgody i bez zaznaczenia ich wkładu w publikacji lub podania za współautorów
- zezwolenie na współautorstwo publikacji osób, które nie wniosły wystarczającego wkładu intelektualnego w jej powstanie;
- przyzwolenie na prowadzenie badań naukowych niemających nic wspólnego z rzetelnym procesem poznawczym.

Naganne są wszystkie formy prześladowania i dyskryminacji uczniów, współpracowników w formie autokratycznego stylu kierowania zespołem i tworzenie niekoleżeńskiej atmosfery poprzez zachęcanie współpracowników do nieuczciwej rywalizacji w pracy badawczej. Do tych negatywnych zachowań należy zaliczyć także kierowanie się innymi niż merytoryczne względy, zwłaszcza nepotyzmem, przy zatrudnianiu nowych pracowników i przy przyznawaniu środków finansowych na badania.

 

Autor przyłapany na oszustwie naukowym dostaje dożywotni zakaz publikowania w Inżynierii Mineralnej, jego przypadek zostaje odnotowany publicznie i zgłoszony do Komisji do Spraw Etyki w Nauce PAN