Inżynieria Mineralna https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe <p><strong><span class="aCOpRe">Inżynieria Mineralna – <em>Journal of the Polish Mineral Engineering Society</em></span></strong></p> <p>Inżynieria Mineralna to oficjalne czasopismo Polskiego Towarzystwa Przeróbki Kopalin.</p> <p>Polityka wydawnicza Inżynierii Mineralnej wynika z realizacji podstawowego celu istnienia czasopisma naukowego – nauka to publikowanie.</p> <p>Inżynieria Mineralna zakłada przede wszystkim wsparcie dla autorów oraz młodych naukowców (stąd bardzo liberalne reguły publikowania w IM) oraz na upowszechnianiu nauki w najszerszy możliwy sposób.</p> <p>Inżynieria Mineralna tworzyła swą politykę wydawnicza w opraciu o model 3. sektorowy, wynikający ze statutu wydawcy: mamy ambicję łączyć samorząd, politykę, NGOsy, przemysł oraz naukę, w poszukiwaniu najefektowniejszych rozwiązań w zakresie inżynierii mineralnej i nauk pokrewnych.&nbsp;</p> <p>Co istotne, wydawca Inżynierii Mineralnej działa non-profit, w dodatku często wspiera organizację konferencji naukowych.</p> Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin pl-PL Inżynieria Mineralna 1640-4920 <p>Czasopismo pozostawia część majątkową praw autorskich autorowi.</p> <p>Czasopismo zezwala autorom i zachęca ich do zamieszczania swoich artykułów na prywatnych stronach internetowych oraz w instytucjonalnych repozytoriach. Dotyczy to zarówno wersji przed opublikowaniem, jak i wersji po publikacji. Udostępniając swoje artykuły są zobowiązani do zamieszczenia szczegółowych informacji bibliograficznych, w szczególności (o ile to tylko możliwe) podania tytułu tego czasopisma.</p> Analiza stabilności wysokości punktów obiektu o konstrukcji monolitycznej https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/579 <p>Pomiary geodezyjne mają na celu monitorowanie zachowania obiektów i zapobieganie różnym stopniom ich niefunkcjonalności lub<br>zniszczeniu. Mierząc przemieszczenia pionowe, monitoruje się stabilność wysokości budynku monolitycznego w odniesieniu do poprzednich<br>etapów pomiaru. Pomiary przeprowadzono przy użyciu niwelatora cyfrowego Leica DNA03 oraz pasków kodowych invar<br>GPCL2 o długości 2 m. Punkty obiektu stabilizowano głównie w konstrukcji nośnej budynku, lecz w miejscach problematycznych<br>konieczna była także stabilizacja w stropie. Punkty obiektowe w suficie mierzono za pomocą specjalnego metalowego uchwytu do<br>zawieszania łat poziomujących. Po wstępn+D2ej weryfikacji zmierzonych wysokości i tego, czy spełniają one kryteria dokładności, następuje<br>obróbka, po której następuje zastosowanie modelu Gaussa-Markowa opartego na metodzie poprawek najmniejszych kwadratów.<br>Oszacowania nieznanych parametrów z pomiarów etapowych posłużyły do obliczenia różnic wysokości obserwowanych punktów,<br>które charakteryzują zachowanie obiektu monolitycznego. Znaczące zmiany wysokości wykryto na podstawie dokładności szacowanych<br>wysokości, określając, czy reprezentują one znaczne spadki, czy po prostu kumulację błędów pomiarowych. Zmiany wysokości<br>punktów obiektu zwizualizowano graficznie w 1D jako szeregi czasowe spadku oraz w 2D jako izolinie przemieszczeń pionowych na<br>podstawie planu piętra monolitycznego budynku.</p> Slavomír LABANT Hana STAŇKOVÁ Pavel ŠUSTEK Lubomír LEICHER Tereza JADVIŠČOKOVÁ Martina HULANOVÁ Vladimír BRŮNA Štefan RÁKAY Copyright (c) 2024 Slavomír LABANT,Hana STAŇKOVÁ,Pavel ŠUSTEK,Lubomír LEICHER,Tereza JADVIŠČOKOVÁ,Martina HULANOVÁ,Vladimír BRŮNA,Štefan RÁKAY https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-24 2024-07-24 2 1 7–16 7–16 10.29227/IM-2024-01-87 Działalność górnicza w Obszarze Chronionego Krajobrazu Gór České Středohoří https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/580 <p>Obszar Chronionego Krajobrazu Gór České Středohoří (zwany dalej ČSM PLA) jest bez wątpienia wyjątkowy ze względu na rzeźbę<br>wulkaniczną, przyrodę ożywioną i działalność człowieka – szczególnie górniczą. Istnieją tu dwa rodzaje kamieniołomów, ze względu<br>na ich status, tj. opuszczone (w zdecydowanej większości), jak i czynne.<br>Jeśli chodzi o rodzaj kamienia, możemy wyróżnić trzy zasadnicze typy – skały wulkaniczne (krystaliczne), osady kredowe, a nawet<br>trzeciorzędowy węgiel. Większość działalności górniczej, szczególnie związanej z budową średniowiecznych miast i wsi, została porzucona<br>już dawno temu, lecz niektóre nowoczesne kamieniołomy nadal działają jako źródło najwyższej jakości materiałów budowlanych<br>i kruszonego kamienia, który jest wykorzystywany do budowy i utrzymania dróg i linii kolejowych.<br>Będąc w rękach prywatnych, kamieniołomy te w znacznym stopniu szkodzą krajobrazowi, a nawet zagrażają bliskiemu otoczeniu,<br>odziaływując niszcząco na budynki i środki transportu publicznego.<br>Sytuacja ta prowadzi do instalowania barier ochronnych, szczególnie nad liniami kolejowymi i drogami. Z drugiej strony, PLA odczuwa<br>wpływ transportu. Przed ukończeniem autostrady D8 (i naprawą po osuwisku w 1914 r.) prawie cały tranzyt międzynarodowy<br>koncentrował się wzdłuż rzeki Łaby. Z ekologicznego punktu widzenia było „w porządku”, ale autostrada poprowadzona przez najmniej<br>wartościową część PLA wywołała utrzymujące się animozje.</p> Jiří BERÁNEK Vít SLÁDEK Roman KAPICA Tereza JADVIŠČOKOVÁ Stanislav SMELIK Markéta SMELIKOVÁ Lukáš KUTIL Markéta LAŠTŮVKOVÁ Vladimír BRŮNA Copyright (c) 2024 Jiří BERÁNEK,Vít SLÁDEK,Roman KAPICA,Tereza JADVIŠČOKOVÁ,Stanislav SMELIK,Markéta SMELIKOVÁ,Lukáš KUTIL,Markéta LAŠTŮVKOVÁ,Vladimír BRŮNA https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-24 2024-07-24 2 1 17–24 17–24 10.29227/IM-2024-01-88 "Znaczenie danych o względnej długości zboczy w strefach zagrożenia powodziowego: studium przypadku Ngan Sau, dorzecze rzeki Ngan Pho, Wietnam" https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/581 <p>Modelowanie powodzi dostarcza przydatnych informacji, które pomagają zarządzać zagrożeniem powodziowym i łagodzić skutki<br>powodzi w lokalizacjach narażonych na powodzie. W ramach niniejszych badań opracowano mapy zagrożenia powodziowego dla<br>dorzeczy rzek Ngan Sau i Ngan Pho przy użyciu technologii GIS i metody Analytical Hierarchy Process (AHP). Dokładność wyników<br>symulacji powodzi zależy od kryteriów powodujących powódź. Celem pracy była ocena roli względnej długości zbocza w identyfikacji<br>i wyznaczaniu zagrożenia powodziowego. Do określenia odpowiednich wag w AHP wykorzystano sześć czynników geograficznych<br>i metrologicznych — opady deszczu, nachylenie, gleba, użytkowanie gruntów, gęstość drenażu i względna długość zbocza. W procesie<br>obliczania modelu czynniki te dzielone są na dwie grupy: grupa 2 obejmuje wszystkie sześć parametrów, natomiast grupa 1 obejmuje<br>pięć kryteriów z wyłączeniem kryterium względnej długości nachylenia. W oparciu o stany ostrzeżeń powodziowych na stacjach<br>hydrologicznych na obszarze badań podczas powodzi, które miały miejsce w przeszłości, zweryfikowano skutki wyznaczania stref<br>zagrożenia powodziowego. Uzyskane wyniki wykazały, że mapy opracowane z grupy kryteriów uwzględniających względną długość<br>nachylenia są dokładniejsze niż mapy wygenerowane na podstawie pozostałych pięciu czynników. Wyniki artykułu mogą posłużyć<br>jako punkt odniesienia przy wyborze kryteriów tworzenia modeli stref zagrożenia powodziowego z wykorzystaniem kombinacji technologii<br>AHP i GIS.</p> Tuyet Minh DANG Duyen Quang LE Ba Dung NGUYEN Copyright (c) 2024 Tuyet Minh DANG,Duyen Quang LE,Ba Dung NGUYEN https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-24 2024-07-24 2 1 25–34 25–34 10.29227/IM-2024-01-89 Pomiar przekrojów w dolnym odcinku rzeki Ba z uzupełnieniem Google Earth Engine https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/582 <p>Głównymi i niezbędnymi danymi do prowadzenia badań modelowania hydrodynamicznego jest głębokość koryta rzeki. Zazwyczaj<br>dane o topografii koryta zbierane są bezpośrednio z przekrojów rozmieszczonych wzdłuż rzeki w stosunkowo odległych odstępach.<br>W artykule przedstawiono wyniki zastosowania technologii Google Earth Engine i wysokiej rozdzielczości obrazów teledetekcyjnych<br>Sentinel 2 w połączeniu z danymi cyfrowego modelu wysokości i przekrojami pomierzonymi w terenie w celu uzupełnienia przekrojów<br>poprzecznych dolnego biegu rzeki Ba. Wiarygodność przekrojów uzyskanych tą technologią została zweryfikowana w oparciu o rzeczywiste<br>pomiary w kilku miejscach głównego nurtu rzeki Ba. Wyniki badań wskazują, że większość interpolowanych przekrojów jest<br>zgodna z rzeczywistymi danymi pomiarowymi.</p> Ba Dung NGUYEN Tuyet Minh DANG Copyright (c) 2024 Ba Dung NGUYEN,Tuyet Minh DANG https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 35–40 35–40 10.29227/IM-2024-01-90 Metoda przewidywania osiadań powierzchni spowodowanych eksploatacją podziemną: przegląd https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/583 <p>W ostatnich latach nastąpił globalny wzrost zapotrzebowania na energię, a wydobycie podziemnych mineralnych źródeł energii,<br>takich jak węgiel, odgrywa znaczącą rolę w zaopatrzeniu w energię. Jednak wydobycie tych zasobów naturalnych zawsze wiąże się<br>z wieloma wyzwaniami i ryzykiem. W procesie tym powstały duże puste przestrzenie, powodując brak równowagi pierwotnego stanu<br>naprężeń w ziemi i powodując deformacje terenu na powierzchni. Dlatego zapewnieniu skutecznej ekstrakcji muszą towarzyszyć<br>środki bezpieczeństwa. Wśród nich kluczowym zadaniem jest przewidywanie osiadań powierzchni na skutek eksploatacji podziemnej.<br>W artykule przedstawiono przegląd dotychczasowych metod prognozowania osiadań górniczych oraz zakres ich zastosowania.<br>W rezultacie dokonano syntezy różnych metodologii stosowanych w różnych regionach świata. Wreszcie, wyniki tych badań mogą<br>dostarczyć wskazówek do ustalenia zasadniczych wymagań dotyczących stosowania technologii prognozowania przemieszczeń powierzchni<br>w wyniku górnictwa podziemnego.</p> Huy Dinh NGUYEN Trong Dinh TRAN Canh Van LE Stanisław Pietrzyk Copyright (c) 2024 Huy Dinh NGUYEN,Trong Dinh TRAN,Canh Van LE https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 41–46 41–46 10.29227/IM-2024-01-91 Badania nad przydatnością roztworu wtryskiwania polimeru ze związkiem powierzchniowo czynnym dla Dolnego Miocenu, pole Bach Ho https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/584 <p>Podobnie jak w przypadku polimerów, na rynku dostępnych jest wiele środków powierzchniowo czynnych o rozsądnych cenach i wysokiej<br>aktywności. Niemniej jednak, jednoczesne połączenie surfaktantów i polimerów w tej samej mieszaninie nie zostało dokładnie zbadane.<br>W niniejszej pracy autorzy badają możliwość wstrzykiwania mieszaniny surfaktantów i polimerów w celu zwiększenia wydajności wydobycia<br>ropy na obiektach miocenu w dolnym polu Bach Ho. Uzyskane wyniki wskazują, że technika integrowania roztworu surfaktantu<br>i polimeru zwiększa efektywność przepłukiwania i oczyszczania, co w konsekwencji prowadzi do wzrostu współczynnika odzysku ropy.<br>Na podstawie modelu symulacyjnego wskaźnik odzysku wzrósł o 10%, a ilość wydobywanej ropy zwiększyła się o 36,6%. Ponadto wyniki<br>badań wskazują, że efektywność zwiększania współczynnika odzysku ropy poprzez wstrzykiwanie chemiczne za pomocą połączenia surfaktantów<br>i polimerów w odwiertach nr 1215 jest znacznie wyższa niż w odwiertach nr 1204. Wyniki tych badań mogą stanowić punkt<br>odniesienia dla prac o podobnym celu prowadzonych w obszarach o podobnych cechach geologicznych jak pole Bach Ho.</p> Le Quang DUYEN Dinh Duc HUY Copyright (c) 2024 Le Quang DUYEN,Dinh Duc HUY https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 47–54 47–54 10.29227/IM-2024-01-92 Zastosowanie naziemnego skaningu laserowego i globalnego systemu nawigacji satelitarnej na obszarze górniczym https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/585 <p>Technologie naziemnego skanowania laserowego (TLS) i globalnego systemu nawigacji satelitarnej (GNSS) są coraz bardziej powszechne<br>w pracach związanych z kartowaniem geodezyjnym, odgrywając znaczącą rolę w zadaniach geodezyjnych w kopalniach, takich jak tworzenie<br>map do obliczania objętości, monitorowanie przemieszczeń i deformacji powierzchni i konstrukcji nad wyrobiskami górniczymi.<br>Obecnie prowadzonych jest wiele badań nad zastosowaniem tych technologii w różnych aspektach prac geodezyjnych w kopalniach.<br>W artykule dokonana została synteza tych badań w celu oceny efektywności zastosowania technologii GNSS i TLS w górnictwie. Autorzy<br>dokonali przeglądu 44 artykułów/projektów z ostatnich lat i stwierdzają, że technologie te bardzo szybko się rozwijają, a dokładność<br>pomiaru współrzędnych i wysokości wzrasta do poziomu pojedynczych milimetrów zarówno w kierunku poziomym, jak i pionowym.</p> Van Chung PHAM Tomasz LIPECKI Ngoc Dung VO Stanisław Pietrzyk Copyright (c) 2024 Van Chung PHAM,Tomasz LIPECKI,Ngoc Dung VO https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 55–62 55–62 10.29227/IM-2024-01-93 Zastosowanie wielospektralnego indeksu z danych Sentinel-2 do ekstrakcji terenów zabudowanych w rejonie Hanoi w sezonie suchym https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/586 <p><span style="font-size: 10pt; font-family: Calibri,Arial; font-style: normal; color: #000000;" data-sheets-root="1">Wskaźnik zdalnego wykrywania jest prostym i skutecznym sposobem na wyróżnienie określonego pokrycia terenu. Dlatego w tym badaniu<br>staramy się zwiększyć dokładność mapy terenów miejskich opracowanej dla miasta Hanoi, skupiając się na określeniu odpowiedniego<br>połączenia wskaźników spektralnych obliczanych z danych obrazów satelitarnych. Do przeprowadzenia badania wybrano cztery wskaźniki<br>spektralne, a mianowicie znormalizowany wskaźnik różnicy uprawy (NDTI), wskaźnik gołej gleby (BSI), wskaźnik suchej gołej gleby<br>(DBSI) i znormalizowany wskaźnik różnicy wegetacji (NDVI). Wszystkie te wskaźniki spektralne są obliczane z danych Sentinel-2 uzyskanych<br>w sezonie suchym. Dwie kombinacje są tworzone z nakładania się warstw wskaźników spektralnych NDTI/BSI/NDVI i NDTI/<br>DBSI/NDVI. Użycie algorytmu “K-means” jako klasyfikatora nienadzorowanego zapewnia szybkie i automatyczne wykrywanie terenów<br>miejskich. Wyniki pokazują, że wskaźnik BSI działa lepiej niż użycie wskaźnika DBSI. W rezultacie wskaźnik BSI przynosi poprawki:<br>typy gołej gleby i procesy akumulacji są lepiej zróżnicowane, a ogólna dokładność wzrasta o 5,82%, a współczynnik Kappa wzrasta<br>o 11,1%. Wyniki pokazują, że zestaw danych wielospektralnych wskaźników NDTI/BSI/NDVI jest odpowiedni do mapowania obszarów<br>miejskich z potencjałem pomocy w lepszym zarządzaniu miastem podczas sezonu suchego.</span></p> Le Thi THU HA Nguyen HUU LONG Nguyen VAN TRUNG Pham THI LAN Copyright (c) 2024 Le Thi THU HA,Nguyen HUU LONG,Nguyen VAN TRUNG,Pham THI LAN https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 63–70 63–70 10.29227/IM-2024-01-94 Zastosowanie Robust Estimation do analizy korekty w sieciach geodezyjnych z wartościami odstającymi w oryginalnych punktach kontrolnych https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/587 <p>W dziedzinie analizy danych, metoda najmniejszych kwadratów była podstawowym podejściem przy radzeniu sobie z pomiarami zawierającymi<br>błędy losowe. Jednak ta metoda pokazuje swoje ograniczenia w obliczu rzeczywistych danych, które oprócz błędów losowych<br>często zawierają błędy grube. Te błędy grube mogą znacznie zniekształcić wyniki, prowadząc do nieprecyzyjnych wniosków, jeśli nie zostaną<br>odpowiednio uwzględnione. W odpowiedzi na to wyzwanie, Robust Estimation pojawiła się jako skuteczna metoda radzenia sobie<br>z błędami grubymi. W przeciwieństwie do tradycyjnych metod, Robust Estimation jest zaprojektowana tak, aby była mniej wrażliwa<br>na wartości odstające w danych, dostarczając bardziej niezawodne i precyzyjne oszacowanie poprzez zmniejszenie wpływu błędów grubych<br>na końcowy wynik. Jedną z kluczowych cech Robust Estimation jest jej elastyczność. Wynik każdej metody Robust Estimation ma<br>wpływ przez wybór jej funkcji wagowej, co pozwala dostosować metodę do specyficznych cech danych. Ten artykuł stosuje zasady Robust<br>Estimation do analizy sieci geodezyjnych, które często zawierają błędy pierwotnych danych. Robiąc to, ma na celu dostarczenie bardziej<br>precyzyjnej i niezawodnej analizy tych sieci, przyczyniając się do ich lepszego wykorzystania i zarządzania.</p> Tuan Anh LUU Copyright (c) 2024 Tuan Anh LUU https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 71–78 71–78 10.29227/IM-2024-01-95 Monitorowanie erozji i osadzania się na wybrzeżu w mieście Sam Son, Wietnam – wkład danych z teledetekcji https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/588 <p>Badanie trendów erozji i akrecji linii brzegowej jest istotne dla szerokiego zakresu badań prowadzonych przez naukowców nadmorskich<br>i menedżerów wybrzeża. Erozja i akrecja linii brzegowej występują zarówno w wyniku procesów naturalnych, jak i wpływu człowieka.<br>Pewne obszary wzdłuż linii brzegowej w Sam Son ulegają erozji i akrecji w wyniku naturalnych procesów przybrzeżnych i działań ludzkich,<br>takich jak burze, fale, działalność turystyczna... Celem tej pracy jest zbadanie erozji i akrecji w Sam Son na przestrzeni 33 lat (1989–<br>2022). Linie brzegowe zostały wyodrębnione z wykorzystaniem wieloczasowych obrazów satelitarnych Landsat, a wskaźnik zmian linii<br>brzegowej został określony przy użyciu systemów cyfrowej analizy linii brzegowej (DSAS). Wyniki tej pracy ilustrują, że zmiany linii brzegowej<br>w Sam Son podlegają znacznym i zróżnicowanym fluktuacjom w różnych obszarach. W ujściu rzeki Hoi wskaźniki erozji wahają<br>się od -2,22 m/rok do -40,32 m/rok. Budowa FLC Sam Son jest jednym z czynników przyczyniających się do utraty osadów w północnej<br>części miasta Sam Son, która sąsiaduje z Morzem Wschodnim i rzeką Ma. Ponadto, wskaźnik akrecji znacząco wzrósł, osiągając 9,7 m/<br>rok w ujściu rzeki Do. Zjawisko osadzania się osadów służy jako podstawa do budowy hoteli obsługujących turystykę w Sam Son.</p> Lan Thi PHAM Dung Kim LE Son Si TONG Ha Thi Thu LE Copyright (c) 2024 Lan Thi PHAM,Dung Kim LE,Son Si TONG,Ha Thi Thu LE https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 79–88 79–88 10.29227/IM-2024-01-96 Automatyczne wykrywanie i analiza przesunięć w szeregach czasowych pozycji GNSS przy użyciu metody przesuwanego okna RMS i modelu syntetycznego https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/589 <p>W artykule przedstawiono metodę automatycznego wykrywania i analizy przesunięć w szeregach czasowych pozycji GNSS (Globalnego<br>Systemu Nawigacji Satelitarnej) z wykorzystaniem metody przesuwanego okna RMS (Root Mean Square). Technika ta identyfikuje anomalie<br>wskazujące przesunięcia w szeregach czasowych. Aby dokładnie dostosować parametry, takie jak trendy liniowe, sygnały sezonowe<br>i przesunięcia, wykorzystuje się syntetyczny model szeregów czasowych pozycji GNSS. Metoda jest zaimplementowana w zautomatyzowanym<br>programie pygps_ts, napisanym w języku Python. Skuteczność tego podejścia potwierdza się na podstawie zarówno syntetycznych,<br>jak i rzeczywistych danych ze stacji CORS (ciągle działającej stacji referencyjnej) w Wietnamie. Wyniki pokazują, że program może<br>dokładnie i skutecznie wykrywać i analizować przesunięcia, identyfikując epoki i wielkość tych przesunięć w różnych scenariuszach.<br>Niniejsze badanie oferuje praktyczne narzędzie do przetwarzania danych GNSS, które jest szczególnie przydatne w badaniach tektonicznych<br>i zastosowaniach geodezyjnych w Wietnamie, gdzie ciągła sieć GNSS wciąż się rozwija. Badanie pokazuje potencjał tej metody<br>do szerszego zastosowania w monitorowaniu i analizie danych GNSS w różnych regionach. dokładność i skuteczność w wykrywaniu<br>i analizie przesunięć.</p> Dinh Trong TRAN Copyright (c) 2024 Dinh Trong TRAN https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 89–98 89–98 10.29227/IM-2024-01-97 Rozwiązanie poprawiające dokładność pozycji poziomej i pionowej punktów mierzonych technologią GNSS/CORS przy tworzeniu wielkoskalowych map topograficznych Wietnamu https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/590 <p>W Wietnamie, podczas tworzenia map topograficznych na dużą skalę przy użyciu technologii Global Navigation Satellite Systems<br>(GNSS) w połączeniu z ciągle działającymi stacjami referencyjnymi (CORS) i tradycyjnymi pomiarami stacji całkowitej, wystąpią przesunięcia<br>zarówno w pozycjach poziomych, jak i pionowych. Aby rozwiązać ten problem, dokonujemy korekt mapy, aktualizując mapę<br>w założonym układzie współrzędnych. W założonym układzie współrzędnych kształty i różnice wysokości zmienionych obiektów są<br>dokładnie obserwowane, aby spełniać wymagania odpowiadające skali mapy. Współrzędne i wysokości wyraźnych punktów na mapie<br>lub punktów kontrolnych na polu uzyskanych z różnych metod mają różnice większe niż dopuszczalne wartości według skali mapy.<br>Stosując dwuwymiarową transformację współrzędnych i wysokość nad geoidą, obliczaną dla każdego punktu z jego wagą, współrzędne<br>i wysokości punktów mogą być obliczane w jednolitym układzie współrzędnych.</p> Tuan Anh LUU Thuy Thi Hoang Copyright (c) 2024 Tuan Anh LUU,Thuy Thi Hoang https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 99–108 99–108 10.29227/IM-2024-01-98 Doświadczenie w analizie rdzeniowej spękanej skały podłoża w J/V “Vietsovpetro” w Wietnamie https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/591 <p>W pracy przedstawiono kompleksową metodologię analizy rdzeniowej spękanej skały podłoża w J/V “Vietsovpetro”. Proces rozpoczyna<br>się od szczegółowego wizualnego opisu próbki rdzenia, po którym następuje badanie pęknięć w celu określenia gęstości, azymutu, uderzenia<br>i zanurzenia. Przepuszczalność sondy i radioaktywność mierzy się tradycyjnymi metodami. Stwierdzono, że konwencjonalna<br>metoda pobierania próbek zatyczek rdzeniowych jest nieodpowiednia w przypadku bardzo niejednorodnych spękanych skał piwnicznych.<br>Zaproponowano nowe podejście do pobierania próbek czopu rdzenia, które polega na zwiększeniu średnicy czopu rdzenia i częstotliwości<br>próbkowania w celu lepszego zachowania makropęknięć typu vug. Analiza korka rdzeniowego po cięciu obejmuje określenie przepuszczalności<br>gazu, porowatości, porowatości odcięcia, gęstości ziaren, prędkości akustycznej, ściśliwości, krzywych ciśnienia kapilarnego<br>i zwilżalności. W pracy wskazano także na potrzebę przeprowadzenia dodatkowej analizy początkowego nasycenia resztkowego wodą<br>zbiornika z wykorzystaniem konserwowanego rdzenia, analizy pierwiastków śladowych oraz określenia wieku radioizotopowego. Niektóre<br>parametry, takie jak właściwości elektryczne i zdolność wymiany kationów, uważa się za niepotrzebne w przypadku spękanej skały<br>piwnicznej. Wyniki tego badania mają kluczowe znaczenie dla poprawy wiarygodności wyników analiz podstawowych i mają znaczące<br>implikacje dla poszukiwań i wydobycia ropy i gazu.</p> Duyen Quang LE Dung The NGUYEN Copyright (c) 2024 Duyen Quang LE,Dung The NGUYEN https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 109–116 109–116 10.29227/IM-2024-01-99 Koncepcja specjalnego urządzenia wspomagającego prace serwisowe w szybie naftowym podczas wymiany żerdziowej pompy wgłębnej https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/592 <p>W poniższym artykule przedstawiono i opisano urządzenie zaprojektowane w celu zapobiegania niekontrolowanemu napływowi i<br>wypływowi gazu z warstwa odwiertu podczas operacji naprawczych (serwisowych) przy użyciu sprzętu wiertniczego do mechanicznego<br>wydobycia ropy naftowej przy użyciu prętowej pompy wiertniczej.<br>W artykule opisano aktualność zastosowania urządzenia i zasadę jego użycia podczas wymiany pompy wgłębnej wtyczkowej.<br>Opisano budowę, charakterystykę i zasadę działania urządzenia.</p> Fedorowicz Yaroslav TEODOROVYCH Tomasz WYDRO Michał BEMBENEK Oleh KHUHKRA Vasyl MYKHAILIUK Copyright (c) 2024 Fedorowicz Yaroslav TEODOROVYCH,Tomasz WYDRO,Michał BEMBENEK,Oleh KHUHKRA,Vasyl MYKHAILIUK https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 117–124 117–124 10.29227/IM-2024-01-100 Zwiększenie efektywności procesu flotacji pianowej dla maksymalizacji produkcji koncentratów węgla koksowego w aspekcie zrównoważonej gospodarki surowcami naturalnymi https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/593 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">Węgiel koksowy z uwagi na jego ograniczoną dostępność oraz rolę i znaczenie stali jako surowca, który jest niezbędnym materiałem<br>wykorzystywanym praktycznie we wszystkich gałęziach przemysłu, znajduje się od wielu lat na liście surowców krytycznych w UE.<br>W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych wpływu wybranych czynników (parametry nadawy, parametry procesowe,<br>odczynnik) na skuteczność procesu flotacji, powszechnie stosowanej metody wzbogacania drobnych ziaren węgla koksowego. Duża liczba<br>zmiennych i znaczące różnice w wynikach wyraźnie wskazują na konieczność prowadzenia szczegółowych badań przed każdym nowym<br>zastosowaniem technologii wzbogacania flotacyjnego. Efektem tych badań powinien być dobór parametrów gwarantujących maksymalizację<br>produkcji z punktu widzenia racjonalnej i zrównoważonej gospodarki zasobami przy zminimalizowaniu negatywnego oddziaływania<br>efektów tego procesu na środowisko.</td> </tr> </tbody> </table> Daniel KOWOL Piotr MATUSIAK Sebastian JENDRYSIK Agata CZARDYBON Karina IGNASIAK Joanna BIGDA Copyright (c) 2024 Daniel KOWOL,Piotr MATUSIAK,Sebastian JENDRYSIK,Agata CZARDYBON,Karina IGNASIAK,Joanna BIGDA https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 125–134 125–134 10.29227/IM-2024-01-101 Analiza gospodarki odpadami na przykładzie wiodącej uczelni – VŠB-TUO https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/595 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">Artykuł dotyczy analizy gospodarki odpadami na Uniwersytecie Górniczo-Technicznym w Ostrawie (VŠB-TUO). W artykule zwrócono<br>uwagę głównie na zmieszane odpady komunalne oraz odpady z papieru i tektury, które stanowią największą część wszystkich odpadów<br>powstających w tej uczelni. Przedstawiono wyniki analiz tych trzech rodzajów odpadów. Analizy przeprowadzono w celu określenia rzeczywistego<br>składu surowcowego zawartości pojemników zbierających oraz określenia stopnia ich zapełnienia w dniach odbioru. Badania<br>przeprowadzono w ramach unijnego prawodawstwa dotyczącego odpadów. Wyniki tych analiz posłużyły jako podstawa do opracowania<br>koncepcji gospodarki odpadami na uczelni.</td> </tr> </tbody> </table> Oldřich ŠIGUT Leo KASPERČÍK Kamil KLACKO Martin ČECH Iva JANÁKOVÁ Martin TROJEK Jan JOSEFUS Tadeusz OLKUSKI Vladimír ČABLÍK Copyright (c) 2024 Oldřich ŠIGUT,Leo KASPERČÍK,Kamil KLACKO,Martin ČECH,Iva JANÁKOVÁ,Martin TROJEK,Jan JOSEFUS,Tadeusz OLKUSKI,Vladimír ČABLÍK https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 135–142 135–142 10.29227/IM-2024-01-102 Możliwości magazynowania gazu ziemnego i energii w utworach solnych na terenie Polski https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/596 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">Bezpieczeństwo energetyczne państwa to m.in. zabezpieczenie potrzeb odbiorców w zakresie paliw i energii. Jednym z elementów<br>polityki energetycznej jest infrastruktura magazynowa, która umożliwia przechowywanie zapasów gazu ziemnego oraz paliw.<br>Jest realizowana poprzez magazyny powierzchniowe i podziemne. Szczególne ważna jest rola tych drugich z uwagi na oferowane<br>pojemności, ale też możliwe do uzyskania parametry technologiczne procesu magazynowania.<br>Jednym z dogodnych miejsc do budowy magazynów podziemnych gazu i paliw są złoża soli kamiennej, w których wykonywane są<br>kawerny magazynowe. Polska z racji korzystnego dostępu do solnych formacji geologicznych posiada w tym zakresie duże możliwości<br>budowy podziemnej bazy magazynowej zarówno dla gazu ziemnego, jak i dla paliw płynnych.<br>Proces dekarbonizacji sektora energetycznego zmusza do poszukiwania nowych źródeł energii, które z czasem zastąpią w systemie<br>energetycznym paliwa kopalne. Odpowiedzią na to wyzwanie stają się odnawialne źródła energii (woda, wiatr, słońce), których zaletą<br>jest niewyczerpywalność, z drugiej zaś wadą ich niesterowalność z uwagi na uzależnienie od warunków klimatycznych/pogodowych.<br>W artykule omówiono możliwości budowy kawernowych podziemnych magazynów gazu oraz energii, zwracając uwagę na te drugie,<br>jako przyszłościowe rozwiązania konieczne do wykorzystania w systemie energetycznym. Na tle bazy zasobowej soli kamiennej<br>wskazano miejsca potencjalnej lokalizacji przyszłych magazynów kawernowych.</td> </tr> </tbody> </table> Wacław ANDRUSIKIEWICZ Copyright (c) 2024 Wacław ANDRUSIKIEWICZ https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 143–150 143–150 10.29227/IM-2024-01-103 Kompleksowa metodologia geometryzacji złóż minerałów https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/597 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">W artykule zaproponowano kompleksową metodologię geometryzacji złóż kopaliny. Na podstawie istniejących koncepcji geometryzacji<br>opracowano zestaw metod budowy modelu geometrycznego złoża kopaliny. W procesie geometryzacji złóż kopalin autorzy badań szeroko<br>wykorzystują systemy geoinformacyjne. Podstawą geometryzacji są dane z badań geologicznych. Przy opracowywaniu metodologii<br>szacowania zasobów kopalin uwzględniane są najczęściej stosowane metody. Zmodyfikowana metoda równoległych przekrojów pionowych<br>okazuje się najskuteczniejszą metodą szacowania zasobów złóż o skomplikowanych kształtach geometrycznych. Autorzy opracowują<br>metodykę wyznaczania optymalnej lokalizacji przekrojów szacowanego złoża kopaliny. Do celów geometryzacji wykorzystywane<br>są zarówno metody estymacji geostatystycznej stosowane w systemach geoinformacyjnych, jak i opracowana przez autorów wielowymiarowa<br>metoda estymacji heurystycznej. Ten zestaw górniczych metod geometrycznych umożliwia rzeczywistą i predykcyjną geometrię<br>złoża kopaliny oraz oszacowanie jej zasobów. Opracowana przez autorów metodologia geometryzacji pozwala racjonalnie planować<br>działalność górniczą i zwiększać efektywność przedsiębiorstwa górniczego.</td> </tr> </tbody> </table> Andrii PEREMETCHYK Serhii CHUKHAREV Serhii PYSMENNYI Serhii FEDORENKO Tatyana PODOYNITSYNA Wiktoria SOBCZYK Copyright (c) 2024 Andrii PEREMETCHYK,Serhii CHUKHAREV,Serhii PYSMENNYI,Serhii FEDORENKO,Tatyana PODOYNITSYNA,Wiktoria SOBCZYK https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 151–162 151–162 10.29227/IM-2024-01-104 Modelowanie wpływu hydraulicznego pękania skał bursztynośnych przez zalewany strumień w komorze erozji na wydajność górnictwa https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/598 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">W artykule omówiono koncepcję rozwoju społeczno-gospodarczego i strategicznego obwodu rówieńskiego (Ukraina), w szczególności poszukiwania,<br>badania i przemysłowej eksploatacji strategicznych zasobów mineralnych. Koncepcja zakłada zastosowanie energooszczędnych<br>technologii wydobycia surowca, zwłaszcza ze złóż bursztynu. Autorzy zwracają uwagę, że konwencjonalne metody wydobywania<br>bursztynu są szkodliwe dla środowiska i sugerują stosowanie metod skomplikowanych, takich jak technologie mechaniczne i hydrauliczne.<br>W artykule podjęto problematykę wyzwań związanych z wdrażaniem metod geotechnologicznych w przedsiębiorstwach górniczych oraz<br>dokonano oceny ich złożoności w nauce i praktyce górniczej. Prowadzono badania naukowe w tym zakresie. Kompleksowe badania<br>metod pobierania próbek i wydobywania bursztynu są nadal istotne z punktu widzenia interesu narodowego.<br>Ponadto w artykule przedstawiono wyniki badań nad powstawaniem strumienia w monitorze hydraulicznym oraz zastosowania teleskopowego<br>monitora hydraulicznego do poszerzania zasięgu fragmentacji skał, w tym analizę parametrów strumienia i dynamiki<br>hydraulicznego kruszenia skał, m.in. skał bursztynonośnych. Wnioski dotyczą rozszerzalności liniowej strumienia, zmniejszania się<br>prędkości osiowej wraz ze wzrostem ciśnienia hydrostatycznego oraz skuteczności hydromonitora teleskopowego w zwiększaniu zasięgu<br>fragmentacji.</td> </tr> </tbody> </table> Valerii KORNIYENKO Yevhenii MALANCHUK Vitalii ZAIETS Mykola KOZIAR Olexandr VASYLCHUK Wiktoria SOBCZYK Copyright (c) 2024 Valerii KORNIYENKO,Yevhenii MALANCHUK,Vitalii ZAIETS,Mykola KOZIAR,Olexandr VASYLCHUK,Wiktoria SOBCZYK https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 163–174 163–174 10.29227/IM-2024-01-105 Pneumatyczne źródło sejsmiczne do monitorowania prędkości fal sejsmicznych w warunkach podziemnej eksploatacji węgla https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/599 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">W artykule przedstawiono koncepcję pneumatycznego wzbudnika fal sejsmicznych oraz pierwsze rezultaty testu prototypu. W<br>założeniach, konstrukcja źródła ma być dostosowana do warunków podziemnej eksplantacji węgla tj. z zachowaniem wymogów<br>iskrobezpieczeństwa. Wzbudzanie ma odbywać się w krótkich odstępach czasu, rzędu kilku minut, co umożliwi wysokorozdzielcze w<br>czasie monitorowanie prędkości różnych typów fal sejsmicznych. Quasi ciągły pomiar pozwoli na dokładniejsze śledzenie zmian pola<br>naprężeń w rejonie wydobycia zmniejszając tym samym ryzyko wystąpienia tąpnięcia. Projektowane źródło będzie współpracowało<br>z systemem sejsmoakustycznym ARES-5/E.</td> </tr> </tbody> </table> Przemysław SIERODZKI Leszek REMIORZ Zbigniew ISAKOW Rafał CZARNY Mateusz ĆWIĘKAŁA Copyright (c) 2024 Przemysław SIERODZKI,Leszek REMIORZ,Zbigniew ISAKOW,Rafał CZARNY,Mateusz ĆWIĘKAŁA https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 175–180 175–180 10.29227/IM-2024-01-106 Autokompresja jako sposób akumulacji energii odpadowej podczas wynurzania się autonomicznego modułu transportowego wykorzystującego zmianę wyporności https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/600 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">Mimo trwającej od kilku lat pandemii Covid-19 nie słabnie zainteresowanie eksploatacją złóż zalegających na dnie mórz i oceanów<br>na dużych głębokościach. Zostało opracowanych wiele nowych koncepcji eksploatacji złóż morskich. Powstało wiele konsorcjów<br>zainteresowanych działalnością górniczą na morzach i oceanach. I chociaż najbardziej zaawansowane przedsięwzięcie Firmy<br>Nautilus-Minerals nie zakończyło się jak dotąd sukcesem ale od strony badawczej i technologicznej poczyniło ogromny krok do<br>przodu. Prawdopodobnie eksploatacja na skalę przemysłową rozpocznie się w najbliższych latach zwłaszcza na wodach EEZ<br>(Exclusiw Economic Zone). W ostatnim czasie władze Wysp Cooka udzieliły trzy licencje na tego typu działalność. Na wodach<br>międzynarodowych musimy niestety jeszcze poczekać na rozwiązania prawne satysfakcjonujące wszystkie zainteresowane strony.<br>Eksploatacja złóż szelfowych prowadzona jest z powodzeniem różnymi metodami w wielu regionach na świecie (Karlic, 1984; Depowski<br>et al., 1998; Abramowski, Kotliński, 2011; Niedoba 2015, SPC 2013; Sharma, 2017) jednak sięgnięcie po złoża masywnych siarczków<br>polimetalicznych czy konkrecji polimetalicznych zalegających na dużych głębokościach stawia przed naukowcami i inżynierami<br>bardzo duże wymagania. Jednym z największych jest opracowanie metody transportu urobku z dna na powierzchnię morza.<br>Autorzy od kilku lat prowadzą badania teoretyczne i eksperymentalne nowych koncepcji transportu z dna morskiego, wyniki których<br>przedstawili w publikacjach (Filipek, Broda: 2016, 2017, 2018, 2019, Broda, Filipek, Tora 2023).<br>W trakcie rozważań różnych koncepcji transportu z dna morskiego z wykorzystaniem modułu autonomicznego, zwróciliśmy uwagę na<br>straty energii podczas wymiany medium roboczego między autonomicznym modułem transportowym a otoczeniem (wodą morską).<br>W artykułach (Filipek, Broda 2018, 2019) skupiliśmy się nad pozytywnym aspektem tej wymiany, ale niemniej są to jednak straty<br>energii . W niniejszej publikacji autorzy analizują jaką część tej energii można wykorzystać (w autokompresji) i jaki ma to wpływ na<br>bilans energetyczny modułu transportowego.</td> </tr> </tbody> </table> Wiktor FILIPEK Krzysztof BRODA Copyright (c) 2024 Wiktor FILIPEK,Krzysztof BRODA https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 181–188 181–188 10.29227/IM-2024-01-107 Znaczenie paliw kopalnych w miksie energetycznym Finlandii https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/603 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">W artykule przedstawiono sytuację energetyczną Finlandii szczególny nacisk kładąc na surowce energetyczne. We wstępie opisano położenie<br>geograficzne Finlandii, ludność, system polityczny oraz zamożność społeczeństwa fińskiego na tle Unii Europejskiej. Zwrócono<br>uwagę na stosunkowo niską emisję dwutlenku węgla zarówno ogólną jak i przeliczoną na mieszkańca. Pokazano miks energetyczny, który<br>w zdecydowanej większości bazuje na odnawialnych źródłach energii oraz na energetyce jądrowej, zwłaszcza w zakresie wytwarzania<br>energii elektrycznej. Pomimo tego, że Finlandia od lat koncentruje się na zwiększaniu udziału odnawialnych źródeł energii w swoim<br>miksie energetycznym, a także rozwija elektrownie jądrowe, w celu zapewnienia ciągłych dostaw energii, konieczny jest zarówno import<br>samej energii elektrycznej jak i surowców energetycznych, ze szczególnym uwzględnieniem paliw kopalnych. Właśnie temu zagadnieniu<br>poświęcono dużą część artykułu przedstawiając zużycie ropy naftowej, gazu ziemnego oraz węgla w latach 1980–2022. Pokazano też kierunki<br>importu tych surowców, które uległy zmianie po napaści Rosji na Ukrainę. Zapewnienie ciągłych dostaw surowców energetycznych<br>z państw stabilnych gospodarczo i politycznie zapewni Finlandii bezpieczeństwo energetyczne i możliwość rozwoju w kolejnych latach.</td> </tr> </tbody> </table> Tadeusz OLKUSKI Partrycja ZUBIEŃ Copyright (c) 2024 Tadeusz OLKUSKI,Partrycja ZUBIEŃ https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 197–202 197–202 10.29227/IM-2024-01-109 Badania zapylenia powietrza w warunkach kopalnianych podczas pracy prototypu kompaktowego suchego odpylacza filtracyjnego https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/604 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">Artykuł dotyczy zagadnienia zastosowania innowacyjnego rozwiązania służącego do czyszczenia maszyn i urządzeń znajdujących<br>się w wyrobiskach górniczych z zastosowaniem technologii UCT (Underground Cleaning Technology). Podczas czyszczenia podawana<br>jest pod ciśnieniem mieszanina gazów składająca się w głównej mierze z dwutlenku węgla (suchy lód), który sublimując zwiększa<br>efektywność czyszczenia. Podczas prac powstaje zapylenie powietrza wynikające z obecności w wyrobisku nagromadzeń pyłu<br>węglowego i kamiennego oraz z emisji pyłów z procesu czyszczenia. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów rozkładu zapylenia<br>na stanowisku pracy oraz w jego otoczeniu. W procesie czyszczenia zastosowano aktywne sposoby redukcji zapylenia powietrza<br>za pomocą suchego odpylacza filtracyjnego. Badaniami objęto również strumień powietrza na wlocie do odpylacza oraz na jego<br>wylocie. Na podstawie wykonanych pomiarów in situ oceniono wpływ metody czyszczenia urządzeń górniczych na stan powietrza w<br>wyrobisku oraz możliwości zastosowania technologii UCT w podziemnych zakładach górniczych.</td> </tr> </tbody> </table> Zbigniew Kuczera Rafał Łuczak Piotr Życzkowski Zbigniew Szkudlarek Marek Kalita Piotr Krawczyk Piotr Chondrokostas Copyright (c) 2024 Zbigniew Kuczera,Rafał Łuczak,Piotr Życzkowski,Zbigniew Szkudlarek,Marek Kalita,Piotr Krawczyk,Piotr Chondrokostas https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 203–210 203–210 10.29227/IM-2024-01-110 Lean Green – integracja Lean Manufacturing i zrównoważonego rozwoju w świetle dążenia do prowadzenia działalności efektywnej ekonomicznie i środowiskowo https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/605 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">Koncepcja Lean Manufacturing to zestaw technik, metod i narzędzi, których zastosowanie w procesach produkcyjnych (wytwórczych)<br>ma wyeliminować marnotrawstwo i poprawić efektywność ekonomiczną tychże procesów. Wyzwania zrównoważonego rozwoju determinują<br>nowe podejście do prowadzenia działalności produkcyjnej. Kwestie związane z dbałością o środowisko i społeczne aspekty<br>działalności przedsiębiorstw stają się kluczowe z punktu widzenia interesariuszy biznesowych. W artykule podjęto próbę zestawienia<br>klasycznego pojęcia Lean Manufacturing, prezentując główne zasady i założenia tejże koncepcji. Autorzy zwrócili uwagę na kluczowe<br>wymogi prawne i formalne, które determinują potrzebę odmiennego podejścia do Lean Manufacturing. Przeanalizowano możliwe sposoby<br>korelacji koncepcji Lean Manufacturing (rozumianej klasycznie i zorientowanej na efektywność ekonomiczną) z Lean, widzianym<br>w świetle wyzwań zrównoważonego rozwoju. Połączenie to zostało przedstawione jako Lean Green, wskazując tym samym na możliwy<br>związek między Lean Manufacturing a zrównoważonym rozwojem, w jego części środowiskowej. Zaprezentowano także główne źródła<br>,,zielonych marnotrawstw’’, które można wyeliminować dzięki Lean Green. Na przykładach konkretnych firm zestawiono potencjalne<br>korzyści z wdrożenia koncepcji Lean Manufacturing zorientowanej nie tylko na aspekty ekonomiczne, ale przede wszystkim na korzyści<br>środowiskowe. Wykorzystano przegląd literatury polskiej i światowej, analizę dostępnych źródeł oraz własne doświadczenia autorów.</td> </tr> </tbody> </table> Konrad Piętka Paweł Bogacz Copyright (c) 2024 Konrad Piętka,Paweł Bogacz https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 211–218 211–218 10.29227/IM-2024-01-111 Woda jako źródło energii elektrycznej w Polsce https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/606 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">Woda jest niezbędnym składnikiem naszego życia. Odgrywa kluczową rolę we wszystkich procesach biologicznych, procesach<br>przemysłowych, w rolnictwie, transporcie, wytwarzaniu energii elektrycznej i ciepła i w wielu innych dziedzinach życia. Celem artykułu<br>jest pokazanie znaczenia wody w produkcji energii elektrycznej w Polsce. Jak wiemy, energetyka wodna jest jedną z najstarszych<br>form wykorzystywania energii. Już w starożytności wykorzystywana była na przykład do napędu młynów wodnych. W dzisiejszych<br>czasach jej energetyczne wykorzystanie jest zupełnie inne. W Polsce energetyka wodna jest słabo rozwinięta. Moc zainstalowana<br>w elektrowniach wodnych zawodowych wynosi zaledwie 2 292,2 MW, w tym w elektrowniach szczytowo-pompowych 1 792,3.<br>Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wodnych wynosi w Polsce niecałe 2 TWh, co jest wielkością symboliczną, stanowiącą<br>zaledwie 0,6% rocznej produkcji energii elektrycznej w naszym kraju. Polska posiada ponad 700 elektrowni wodnych, ale większość<br>z nich to małe elektrownie wodne nie przekraczające 5 MW mocy. Największymi elektrowniami wodnymi w Polsce są: elektrownia<br>Żarnowiec, elektrownia Porabka-Żar oraz elektrownia Solina wchodząca w skład Zespołu Elektrowni Wodnych Solina – Myczkowce.<br>Wszystkie te elektrownie są elektrowniami szczytowo-pompowymi. Według prognoz światowych pomimo gwałtownego rozwoju<br>fotowoltaiki oraz energetyki wiatrowej energetyka wodna pozostanie do 2030 roku największym na świecie źródłem wytwarzania<br>energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.</td> </tr> </tbody> </table> Tadeusz OLKUSKI Copyright (c) 2024 Tadeusz OLKUSKI https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 219–226 219–226 10.29227/IM-2024-01-112 Rozdział surowców zawierających pierwiatki ziem rzadkich w procesach przesiewania i separacji magnetycznej https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/607 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">W artykule przedstawiono badania wybranych materiałów mające na celu określenie zawartości pierwiastków ziem rzadkich (REE)<br>oraz próbę ich wzbogacania. Materiałem badawczym była zawiesina węglowa, która jest produktem odpadowym z eksploatacji zakładu<br>przeróbczego zamkniętej kopalni węgla kamiennego. Badania nad testami wzbogacania REE przeprowadzono z wykorzystaniem separacji<br>magnetycznej. Analizy laboratoryjne określające zawartość REE w pobranych próbkach przeprowadzono z wykorzystaniem techniki<br>spektrometrii mas z jonizacją plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-MS). Przeprowadzenie tych badań przez Instytut Techniki Górniczej<br>KOMAG jest kontynuacją prac związanych z ekonomiczną przydatnością odpadów górniczych oraz określeniem nowego źródła odzysku<br>REE. Poprzednie prace badawczo-rozwojowe wykazały zawartość REE (skand 40,49 ppm) w badanych zawiesinach węglowych. Wynikiem<br>przeprowadzonych prac jest określenie ekonomicznej użyteczności odzysku REE z badanych odpadów.</td> </tr> </tbody> </table> Rafał BARON Paweł FRIEBE Piotr MATUSIAK Daniel KOWOL Tomasz SUPONIK Marcin LUTYŃSKI Copyright (c) 2024 Rafał BARON,Paweł FRIEBE,Piotr MATUSIAK,Daniel KOWOL,Tomasz SUPONIK,Marcin LUTYŃSKI https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 227–234 227–234 10.29227/IM-2024-01-113 "Przegląd zrównoważonych praktyk górniczych w zakresie ekologicznej rekultywacji obszarów zdegradowanych terenów górniczych w Zagłębiu Górniczym Rovinari (Rumunia). Studium przypadku: wewnętrzne składowisko w Północnej Peșteanie" https://inzynieriamineralna.com.pl/index.php/testowe/article/view/608 <table width="159"> <tbody> <tr> <td width="159">Górnictwo odkrywkowe, niezależnie od charakteru złoża i rodzaju eksploatacji (ciągła lub nieciągła), powoduje długotrwałe negatywne<br>skutki dla środowiska. Natychmiast widoczne efekty są związane ze zmianami morfologii i krajobrazu: zanik szaty roślinnej i wierzchniej<br>warstwy gleby na całej powierzchni wyrobiska, rozwój głębokich odkrywek, pojawienie się składowisk odpadów, budowa obiektów, dróg<br>technologicznych itp. Prowadzone jest odsłanianie złoża poprzez usunięcie roślinności i usunięcie gleby, a następnie wydobycie materiału<br>ze stropu złoża, jest to działanie destrukcyjne mające negatywne konsekwencje dla środowiska w tym lokalnych siedlisk fauny. W dłuższej<br>perspektywie, skutki mogą być trudno odwracalne lub nieodwracalne. Elementem środowiska, który ucierpi najbardziej górnictwa<br>jest gleba, a wraz z nią cały ekosystem na tym obszarze. Gleba jest zasobem, który jest bardzo trudny do regeneracji. Naturalne tworzenie<br>się gleby zajmuje dużo czasu, dziesiątki i setki lat. Dlatego ważne jest znalezienie i zastosowanie rozwiązań pozwalających na utrzymanie<br>lub poprawę jego jakości gleby, wspieranie procesu pedogenezy poprzez stosowanie zrównoważonych praktyk. Niektóre z tych praktyk<br>można stosować już podczas działalności wydobywczej. Celem przedstawionych badań jest znalezienie i zarekomendowanie najlepszych<br>rozwiązań możliwych do zastosowania różnych etapach cyklu życia kopalni, które stosowane łącznie pełnią rolę synergistyczną oraz<br>niezwykły wpływ na proces pedogenezy i czas jego trwania. Dlatego bardzo ważne jest zaprojektowanie działalności wydobywczej od<br>otwarcia do zamknięcia, biorąc pod uwagę likwidację budynków, rekultywację i ponowne zazielenienie terenów zdegradowanych.</td> </tr> </tbody> </table> Izabela-Maria APOSTU Maria LAZĂR Florin FAUR Eugen TRAISTĂ Copyright (c) 2024 Izabela-Maria APOSTU,Maria LAZĂR,Florin FAUR,Eugen TRAISTĂ https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0 2024-07-25 2024-07-25 2 1 235–245 235–245 10.29227/IM-2024-01-114