Analiza poziomu wypadkowości w górnictwie na tle zmian wydajności i zatrudnienia w górnictwie węgla kamiennego

Abstrakt

Bezpieczeństwo pracy jest niezwykle istotnym obszarem troski w każdym przedsiębiorstwie. W przedsiębiorstwach wydobywczych zajmuje
wyjątkowo wysoka pozycję w hierarchii zadań i celów. Wypadek przy pracy definiuje się jako zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną
zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć pracownika, a które nastąpiło w związku z pracą. Na zdarzenie wypadkowe składa się
wiele powiązanych ze sobą niekorzystnych zdarzeń technicznych, organizacyjnych, środowiskowych i ludzkich. Uznaje się jednak, że
zazwyczaj czynnikiem inicjującym wypadek przy pracy jest błąd (zakłócenie) człowieka. Pośród przyczyn popełniania błędów można
wyróżnić przede wszystkim: niesprawność człowieka, cechy realizowanych zadań, warunki fizycznego środowiska oraz wpływ środowiska
społecznego, uwarunkowania techniczne. Dlatego w ramach profilaktyki wypadkowości oprócz sfery technicznej zwraca się
uwagę również na sferę zarządzania – motywację, prawidłowe szkolenie, przepływ informacji, a także ocena cech psychofizycznych
pracowników i ich dopasowania do stanowiska pracy. Jest to tym bardziej uzasadnione w sytuacji, gdzie jak wynika z wieloletnich
danych GUS, za około 60% wypadków przy pracy w Polsce odpowiedzialny jest tzw. czynnik ludzki. Poziom wypadkowości można
rozpatrywać w kilku ujęciach. Interesująca jest korelacja poziomu wypadkowości od czynników, na które ma wpływ kieownictwo.
Wtedy można sterując tymi elementami wpływać na liczbę wypadków przy pracy. Jest to szczególnie ważne w takiej branży jak
górnictwo, w którym według danych GUS odnotowano ich najwięcej w Polsce. Intuicyjnie naturalnym następstwem zmniejszenia
zatrudnienia powinien być spadek poziomu wypadkowości. Jednakże zmniejszenie stanu zatrudnienia nie może powodować spadku
wydajności pracy. W artykule autorki zaprezentowały wyniki badania korelacji między tymi trzema wskaźnikami: poziomem zatrudnienia,
wydajnością i wypadkowością, w polskich kopalniach węgla kamiennego na przestrzeni lat 2003–2020.